Wat betekent het precies om eigenaar te zijn van een paard? Welke plichten heeft een eigenaar? Welke risico’s loopt hij? Veel paardeneigenaren weten niet dat zij aansprakelijk zijn voor de schade die een paard aanricht. Ja, ook als het paard niet bij de eigenaar maar elders gestald staat of door een ander bereden wordt.
Aansprakelijkheid voor dieren
Een dier dat schade aanricht, kan niet aansprakelijk worden gesteld. De wetgever heeft ervoor gekozen om deze verantwoordelijkheid bij de eigenaar van het dier neer te leggen. Als je eigenaar van een dier bent, draag je dus het risico op aansprakelijkheid wanneer dit dier schade aanricht. Deze aansprakelijkheid van de eigenaar wordt daarom ook wel ‘risicoaansprakelijkheid’ genoemd.
Dit geldt ook voor de eigenaar van een paard. Als het paard schade aanricht, is de eigenaar aansprakelijk en moet de eigenaar de schade vergoeden. Het maakt dan geen verschil of het paard bij de eigenaar op stal staat of bij een ander. Ook als het paard bijvoorbeeld bij een pensionstal is ondergebracht, blijft de eigenaar aansprakelijk voor de door het paard aangerichte schade.
Pensionstal
Een mooi voorbeeld van zo’n situatie kwam aan de orde bij het Gerechtshof Amsterdam. Mevrouw X en mevrouw Y hadden beiden een paard gestald bij een pensionstal. In het voorjaar van 2014 stonden de paarden van mevrouw X en mevrouw Y samen in de wei. Toen mevrouw X de waterbakken in de wei controleerde, werd zij omver gelopen door het paard van mevrouw Y. Mevrouw X liep letsel aan haar been op. Mevrouw X stelde mevrouw Y aansprakelijk, omdat mevrouw Y eigenaresse was van het paard. Hier werd dus een beroep gedaan op de risicoaansprakelijkheid. Het Gerechtshof volgde mevrouw X in haar stelling dat mevrouw Y als eigenaresse van het paard aansprakelijk is. Deze uitspraak is dus een mooi voorbeeld waarin de eigenaresse van een paard (mevrouw Y) in geen velden of wegen te bekennen was, maar zij wel aansprakelijk was voor het gedrag van haar paard.
Uitlenen
Een andere situatie werd behandeld bij het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch. Meneer A heeft twee Belgische trekpaarden in bezit en leent deze uit aan meneer B. Meneer B heeft de trekpaarden nodig om een oogstwagen te trekken waarop de nieuwe prins carnaval zou worden ingehaald. Meneer B spant de trekpaarden in en wordt daarbij geholpen door meneer C. Onderweg naar de carnavalsstoet is een paraplu tussen de benen van een van de ingespannen trekpaarden gewaaid. Dit paard is gaan steigeren en daarbij met een been op de voet van meneer C terecht gekomen. De trekpaarden bewogen zich naar voren en de oogstwagen is over de voet van meneer C gereden. Het letsel dat meneer C aan zijn voet oploopt, is zodanig ernstig dat een deel van zijn rechtervoet geamputeerd moest worden. Meneer C sprak meneer A aan, omdat meneer A eigenaar was van de trekpaarden. Het Gerechtshof gaat mee in deze stelling en oordeelt dat meneer A als eigenaar van de paarden aansprakelijk is voor de door meneer C geleden schade. Ook uit deze uitspraak blijkt dus dat zelfs wanneer je jouw paard uitleent en helemaal niet betrokken bent bij de manier waarop het paard gebruikt wordt door de inlener, je toch aansprakelijk gesteld kunt worden voor de schade die het paard aanricht.
Paardrijlessen
Een laatste voorbeeld wil ik geven aan de hand van een uitspraak van de Rechtbank te Zutphen. Mevrouw E volgt paardrijlessen bij een manege en rijdt dan op een paard dat in eigendom toebehoort aan de manege. Tijdens een van de lessen valt mevrouw E van het paard met ernstig, blijvend letsel tot gevolg. Mevrouw E stelt de manege als eigenaar van het paard aansprakelijk en de Rechtbank is het met mevrouw E eens. Interessant aan deze zaak was dat de manege een beroep deed op haar algemene voorwaarden die met mevrouw E waren overeengekomen. In deze voorwaarden had de manege haar aansprakelijkheid uitgesloten, zodat de manege zich op het standpunt stelde dat zij de schade niet hoefde te vergoeden. De Rechtbank dacht daar anders over. Mevrouw E is een consument en in dat geval gelden er strenge regels voor de inhoud van algemene voorwaarden. Algehele uitsluiting van aansprakelijkheid behoort dan niet tot de mogelijkheden. Overigens zijn er vele uitspraken waaruit blijkt dat de algemene voorwaarden een zeer beperkte werking hebben als het om consumenten gaat. Of het nou gaat om bordjes aan de poort of algemene voorwaarden op de achterkant van de lesovereenkomst. In veel gevallen baat het de manegehouder niet.
Dus…!
Vergist u zich er dus niet in dat de eigenaar in dit soort situaties in beginsel aansprakelijk blijft voor de schade die het paard aanricht. Als het dan ook nog eens gaat om fysiek letsel bij een persoon dat blijvend van aard is, kan de schade zeer hoog oplopen. De eigenaar van het paard mag dan hopen dat hij goed verzekerd is.
Voor veel eigenaren is hun paard een kostbaar bezit. Dit bezit kent echter wel een keerzijde waar helaas nog veel te weinig bij stilgestaan wordt. De beste tip die ik een paardeneigenaar kan meegeven is: zorg voor een goede verzekering!
