Op 29 november 2018 vond het HSE Jaarcongres 2018 plaats in de Broodfabriek te Rijswijk. Dit jaar stond het thema van de arbeidsveiligheid centraal. Vanuit verschillende invalshoeken werd dit thema belicht. Met ruim 200 aanwezigen en een volle beursvloer was het een succesvolle dag.
Als vertegenwoordiger van ALEX advocaten sprak Frank Janzing op het congres over de strafrechtelijke afwikkeling van ernstige arbeidsongevallen. Hieronder treft u een samenvatting aan van de presentatie van Frank Janzing.
Melding ernstig arbeidsongeval
Ongevallen die tijdens het werk plaatsvinden en waarbij sprake is van overlijden, blijvend letsel of van een ziekenhuisopname, moeten binnen 24 uur worden gemeld bij de Inspectie SZW. Dit gaat nogal eens mis, bleek uit het verhaal van Frank Janzing. Er zijn nog steeds werkgevers die de meldplicht niet kennen en soms komt het voor dat te laat wordt gemeld. Bijvoorbeeld als een ongeval zich aanvankelijk niet als ernstig laat aanzien, maar dat wel blijkt te zijn als op een later moment een ziekenhuisopname toch noodzakelijk blijkt. Het ongeval moet dan alsnog worden gemeld. De boete voor het niet tijdig melden kan oplopen tot € 50.000, =.
Strafrecht in plaats van bestuursrecht
Een ernstig arbeidsongeval wordt bijna altijd via het strafrecht afgedaan. In dat geval geeft de officier van justitie aan de Inspectie SZW opdracht om een strafrechtelijk onderzoek te starten. Het onderzoek richt zich dan op de vraag of art. 32 Arbeidsomstandighedenwet geschonden is. Dat artikel bepaalt -kortgezegd- dat de werkgever niet mag handelen in strijd met de regels omtrent arbeidsveiligheid, waardoor levensgevaar of ernstige schade aan de gezondheid van werknemers te verwachten is. Indien bewezen kan voor overtreding van dit artikel maximaal zes jaren gevangenisstraf worden opgelegd.
Werkgever als verdachte
Als de officier van justitie opdracht geeft tot een strafrechtelijk onderzoek wijst hij de werkgever al vaak bij voorbaat aan als verdachte. De werkgever kan een natuurlijk persoon (van vlees en bloed) zijn, maar meestal is de werkgever een rechtspersoon (juridische fictie) zoals bijvoorbeeld een besloten vennootschap. De vraag die dan rijst is, wie treedt op als vertegenwoordiger van de werkgever en hoe om te gaan met het zwijgrecht?
Ondernemers vinden het vaak lastig om van het zwijgrecht gebruik te maken (“Ik ben toch geen crimineel?”). Frank Janzing heeft er tijdens het HSE-congres op gewezen dat het zwijgrecht niet overschat, maar zeker niet onderschat moet worden. Het is een belangrijk recht dat voorkomt dat ondernemers, vaak onbewust, zichzelf belasten en daardoor onbedoeld en ongewild medewerking verlenen aan hun eigen strafrechtelijke veroordeling.
Rol HSE-manager
Frank Janzing vertelde verder dat HSE-managers (of andere werknemers die zich bezighouden met veiligheid) in het kader van het strafrechtelijk onderzoek belangrijke getuigen zijn. Is de RI&E actueel en volledig? Is het plan van aanpak adequaat uitgevoerd en zijn de werknemers op de hoogte van alle risico’s? Is er voldoende toezicht geweest op de naleving van de regels? De antwoorden op deze vragen bepalen in grote lijnen of de werkgever al dan niet vervolgd en veroordeeld zal worden.
Op grond van een bekende milieustrafzaak (Chemie-Pack) heeft Frank Janzing uitgelegd dat de HSE-manager strafrechtelijk kan worden vervolgd als hij of zij als feitelijk leidinggever kan worden aangemerkt van door de werkgever begane strafbare feiten.
Contact
Wilt u meer weten over strafrechtelijke afwikkelingen van ongevallen? Bent u HSE-verantwoordelijke/veiligheidsdeskundige en heeft u vragen over wat u moet doen als er sprake is van een arbeidsongeval op het werk? Neem contact op met Frank Janzing of Robin Link.
Lees hier de online special van SDU in voorbereiding op het HSE jaarcongres! De bijdrage van ALEX advocaten is te lezen op pagina 7.
Informatie over het HSE-congres 2019, vindt u op de website van SDU.