Hoewel het Corona-virus Nederland nog altijd in zijn greep houdt, probeert de Rechtspraak zo goed als mogelijk door te gaan. Eerder schreef ik al een blog over het bestuursrecht in tijden van Corona. Ik besprak hierin de voorlopige voorziening, vertraagde besluitvorming en rechtsbescherming tegen de noodverordening. In deze blog drie nieuwe onderwerpen over bestuursrecht in tijden van Corona.
13b Opiumwet: Corona moet worden meegenomen in besluitvorming
Ik heb al meerdere malen geblogd over artikel 13b Opiumwet: de bevoegdheid voor burgemeesters om de zogenoemde drugspanden te sluiten. Er zijn meerdere belangen waarmee de sluitende burgemeester rekening moet houden, zo is ook gebleken uit een overzichtsuitspraak van de Raad van State.
Uit een recente uitspraak van de Rechtbank Gelderland volgt dat de ‘Corona-situatie’ een belang is dat bestuursorganen mee moeten nemen in hun besluitvorming. In dit geval ging het om een sluiting van een erf waar ook twee woningen gevestigd waren. In een loods op het erf werd een behoorlijke drugsvangst gedaan. Zo werd er een drugslab en een hennepkwekerij in werking aangetroffen. Bovendien werd er ook nog 126 kilo illegaal vuurwerk aangetroffen. Kortom: genoeg reden voor de burgemeester om tot sluiting over te gaan.
Een van de bewoners die op straat zou komen te staan door de sluiting van het gehele erf is echter in slechte gezondheid. Hij spande een voorlopige voorziening aan en voerde daarbij aan dat het voor hem zeer risicovol is om nu in deze tijden op straat te komen staan. In de zoektocht naar een vervangende woning zou hij (te) veel contacten aan moeten gaan, met alle risico’s van dien.
De rechtbank overweegt dat de burgemeester gelet op de ernst van de feiten in beginsel over zou mogen gaan tot sluiting van het gehele erf. De burgemeester heeft hierbij echter onvoldoende rekening gehouden met de belangen van de zieke bewoner. De rechtbank rekent hierbij de burgemeester ook aan dat hij niet heeft gekeken naar een vervangende woning voor deze bewoner. De sluiting wordt op dit moment niet evenredig geacht en daarom spreekt de rechtbank een schorsing van het besluit uit.
Voldoen aan last onder bestuursdwang / dwangsom: onmogelijk door Corona?
Veel bedrijven zullen door de Corona hun bedrijfsvoering aanpassen of zelfs stilleggen. Het kan voorkomen dat bedrijven vlak voor deze Corona-crisis (of wellicht zelfs tijdens deze crisis) te maken krijgen met een last onder bestuursdwang of last onder dwangsom. Mogelijk is het voldoen aan deze last nu moeilijk of zelfs onmogelijk geworden, omdat met het oog op de veiligheidsmaatregelen het bedrijf stil ligt.
In beginsel mag de overheid alleen een last opleggen als het voor de overtreding in zijn macht ligt om deze overtreding ook te beëindigen. Dit volgens artikel 5:1 van de Awb. Mocht in de praktijk nu blijken dat de last toch wordt opgelegd en dat er niet aan voldaan kan worden, dient u op tijd in actie te komen. Volgens artikel 5:34 lid 1 kan op verzoek van de overtreder de last tijdelijk worden opgeschort of zelfs worden opgeheven. Het initiatief voor dit verzoek ligt dus wel bij de overtreder.
Handhaving noodverordening
De noodverordeningen die in de veiligheidsregio’s zijn vastgesteld zorgen er voor dat er in deze tijden van Corona snel kan worden opgetreden tegen personen die zich bijvoorbeeld in groepsverband ophouden. Daarbij is in de praktijk wel wat onduidelijkheid ontstaan. In de Wet op de Veiligheidsregio’s staat namelijk geen verwijzing naar de bevoegdheid van de burgmeester (uit de Gemeentewet) om bestuursdwang toe te passen. Op 8 april 2020 is echter de Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid naar de Tweede Kamer gezonden. Hierin is het volgende opgenomen, waardoor er geen discussie meer kan ontstaan:
Artikel 34 (Wet veiligheidsregio’s)
Indien de voorzitter van een veiligheidsregio op grond van artikel 39, eerste lid, van de Wet veiligheidsregio’s toepassing heeft gegeven aan de onder b van dat artikellid genoemde artikelen uit de Gemeentewet, is hij tevens bevoegd toepassing te geven aan artikel 125 van de Gemeentewet voor zover de last dient tot handhaving van regels die hij in verband met die toepassing uitvoert.”
Hiermee is er geen discussie meer of burgemeesters nu wel of niet bestuursdwang kunnen toepassen voor de handhaving van de noodverordening.