Contactgegevens
Telefoon: +31 88 4104411
E-mail: info@alexadvocaten.nl
Adres: Spoorstraat 43, 6602 AW Wijchen

Home » Robotkunst, AI en auteursrecht (2/2)

Robotkunst, AI en auteursrecht (2/2)

In blog 1 heb ik de vraag beantwoord wanneer een individueel ‘robotkunstwerk’ inbreuk maakt op auteursrechten van anderen. In deze blog ga ik in op de auteursrechten op het door de robot gemaakt werk en de bewijsproblemen die mogelijke inbreukmakende handelingen met zich meebrengen.

  1. Is robotkunst auteursrechtelijk beschermd?

Komt het onbewerkte resultaat van een tekst- of kunstrobot voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking? Het antwoord is vermoedelijk ’nee, tenzij’.

  1. Is AI (menselijk) creatief?

Je kan betogen dat de AI slechts is ingezet als een technisch hulpmiddel en het werk het resultaat is van de creatieve keuzes die gemaakt zijn door mensen. Op dat moment is de mens nog steeds de maker. De gebruikte materialen waarmee AI wordt gevoed, zijn gekozen door mensen. Anderzijds speelt het vereiste van menselijke creatieve arbeid een belangrijke rol.

Een door een computerprogramma gegenereerde tekst of afbeelding geeft niet direct blijk van creatieve menselijke keuzes. Dat is zelfs één van de wezenlijke kenmerken ervan. De robot maakt ‘kunstmatig intelligente’ keuzes waarbij hij bestaande informatie, zoals woorden en beelden, combineert tot een nieuwe tekst of afbeelding zonder menselijke tussenkomst. Hoe nieuw of origineel de tekst of de afbeelding ook is, er is geen sprake van menselijke creatieve keuzes. Als de menselijke betrokkenheid zodanig concreet en gedetailleerd is, bijvoorbeeld in het geval dat de robot onder menselijke leiding een tekst of een afbeelding maakt, waarbij de menselijke creativiteit blijkt uit de concrete vormgevingskenmerken van het resultaat, is dat een ander verhaal.

  1. Hoe zijn mensen betrokken bij robotkunst?

De menselijke betrokkenheid kan op twee manieren aanwezig zijn: het resultaat dat de robot produceert kan zowel worden gedicteerd door de ontwerper van de robot, als door de gebruiker, wiens instructies en opdrachten in het resultaat tot uitdrukking komen. Als de creatieve keuzes van de gebruiker in het resultaat terugkomen, dan rust daar auteursrecht op van die gebruiker.

Wanneer en hoe vaak daar sprake van is, is nu nog lastig te beoordelen en verschilt van geval tot geval. Daar komt bij dat als de gebruiker de robotkunst nabewerkt, die bewerking ertoe kan leiden dat het bewerkte resultaat blijk geeft van menselijke keuzes en dus auteursrechtelijk beschermd is.

  1. Kun je altijd vaststellen of iemand AI heeft gebruikt?

Als een gebruiker het onbewerkte resultaat van een kunst of tekstrobot als zijn eigen creatieve werk presenteert, is het voor een derde onmogelijk om vast te stellen of er creatieve keuzes zijn gemaakt bij de opdracht aan de robot of bij eventuele nabewerking, helemaal als de gebruiker niet duidelijk maakt dat hij een robot heeft gebruikt.

  1. Hoe zit het met de bewijspositie van de intellectuele schepping?

De voor auteursrechtelijke bescherming vereiste creativiteit moet uit het werk zelf blijken. Daarom mag niet de eis worden gesteld dat de maker bewust een werk heeft willen scheppen en bewust creatieve keuzes heeft gemaakt, wat voor grote bewijsproblemen kan zorgen. Bij robotkunst ontstaat als gevolg hiervan voor degene die een in zijn opdracht gemaakt uniek robotkunstwerk als zijn eigen intellectuele schepping presenteert een voordeel in zijn bewijspositie. Bij robotkunst of robottekst is het heel moeilijk om vast te stellen of de in dat werk belichaamde creativiteit van menselijke herkomst is.

  1. Op wie rust bewijslast?

Wanneer iemand een nieuwe tekst of een nieuwe afbeelding als zijn eigen creatieve werk presenteert waarvan niet kan worden bewezen dat het werk is ontleend of een product van een robot is, kan hij iemand anders het kopiëren daarvan verbieden. De stelling dat geen sprake is van auteursrechtelijk beschermd werk is heel moeilijk te bewijzen en rust bij de kopiërende wederpartij. Vervolgens geldt ook nog eens: behoudens bewijs van het tegendeel wordt voor de maker gehouden hij die op of in het werk als zodanig is aangeduid. Bij gebreke van een dergelijke aanduiding, geldt als maker degene die bij de openbaarmaking van het werk zich als maker daarvan heeft bekend gemaakt.

Tot slot

Het is duidelijk dat robotkunst en AI de wereld van het auteursrecht op z’n kop zet. Hoe dit zich zal gaan ontwikkelen? Ik kan het niet voorspellen.

Heeft u nog vragen over dit onderwerp? Neem dan gerust contact met mij op!

Nadia van Kuppeveld

Contact opnemen

Naam
We reageren zo spoedig mogelijk, tijdens kantooruren.