Recent nam ik deel aan een rondetafelgesprek over circulariteit en economie met mensen uit het onderwijs, van de provincie, uit het bedrijfsleven en met ondernemers. Tijdens dat gesprek kwamen de vraagstukken over circulariteit in de breedste zin aan bod:
- Van de behoefte aan sturende regelgeving tot juist regelvrije experimenteerzones;
- Van de wens van een bedrijf om zuinig met grondstoffen om te gaan, tot verspillend gedrag van consumenten;
- Van de grote investeringen die gemoeid zijn om kleine stapjes in circulariteit te zetten, tot het kleine effect dat die investeringen hebben op de grote mondiale schaal van de wereldeconomie;
- En bij dit alles de rol van het onderwijs daarin.
Ben jij ook bezig met het vraagstuk van circulariteit binnen jouw onderneming? In deze blog bespreek ik de dilemma’s die je daarbij tegen kunt komen (en welk standpunt je kunt innemen). Wil je daarover met mij sparren? Bel me gerust!
Vliegwiel
Aan de ‘ronde tafel’ trof ik min of meer gelijkgestemden: mensen zoals ik die doordrongen zijn van de noodzaak om zelf stappen te zetten om klimaatverandering tegen te gaan door CO2 te besparen, zuiniger te zijn met beschikbare grondstoffen of de biodiversiteit te versterken en te beschermen.
Iedereen was ook nuchter en realistisch: ieders individuele kleine bijdrage op zich heeft geen meetbaar effect. Maar we waren ervan overtuigd dat alle kleine bijdragen samen het vliegwiel in gang kunnen zetten.
Impact
Als je met mensen over klimaat en natuur spreekt, hoor je nog vaak: “In China openen ze elke week een kolencentrale, dan maakt het niet uit of ik met het vliegtuig dit weekend op stedentrip ga.” Of: “Ik vind dat eerst de politiek aan zet is.”.
Een variant hierop hoorde ik afgelopen week van een rechtendocent op een cursus omgevingsrecht, tevens advocaat bij een groot kantoor en werkzaam voor de overheid: “Als we alle activiteiten hier stilleggen, dan waait er nog genoeg stikstof uit Duitsland binnen, dus waarom doen we hier zo moeilijk?”.
Deze mensen zeggen eigenlijk: “Zolang anderen die veel meer impact hebben dan ik, niets doen, kan ik ook nog wel even wachten.”.
Op de achtergrond speelt natuurlijk het ontbreken van true pricing: een niet duurzame keuze is nu nog vaak goedkoper omdat de milieukosten op lange termijn niet zijn ingeprijsd.
Wachten op ‘de ander’
‘Goedkoop’ kan echter snel ‘duurkoop’ worden. Wachten tot de abstracte ‘ander’ de eerste stap zet, is naar mijn mening riskant korte termijn denken. Hoe langer we op de ander wachten, hoe meer we ‘straks’ moeten doen.
De horizon van ‘straks’ komt evenwel met de snelheid van Max Verstappen dichterbij. Zie de Shell-uitspraak: de rechter maakt de onderneming per direct verantwoordelijk voor de bijna onmiddellijke reductie van zijn eigen CO2 uitstoot, die van de leveranciers én de klanten. Boeiend is dat ik eind (2021) in het FD las dat Arcadis geen klanten meer helpt die niets doen met de klimaatdoelen van ‘Parijs’.
Cirkel van invloed
Ik veeg even een paar clichés bij elkaar: “verbeter de wereld, begin bij jezelf”, “alle kleine beetjes helpen” en: “stel niet uit tot morgen, wat je vandaag al kunt doen”. Vandaag kun je beginnen met het verschil te maken, in het klein binnen je eigen cirkel van invloed.
Het is heel simpel. Iedereen is thuis of op het werk, in wezen een consument. Iedere dag, neem je kleine en grote aankoop- of investeringsbeslissingen:
- Van vlees voor het avondeten in de supermarkt, tot een nieuwe winterjas.
- Van afvalscheiding op de werkvloer, tot een geveltuin bij een bedrijfspand.
- Van het aantrekken van een trui om de verwarming een graadje lager te kunnen zetten, tot bouwen met circulaire bouwmaterialen.
Bij al die beslissingen heb je een klein beetje invloed op je directe en minder directe omgeving. Beschikbare middelen spelen daarbij natuurlijk een rol, maar zijn niet altijd doorslaggevend.
Samen keren we het tij
Hoe meer mensen een duurzame, natuurvriendelijke keuze maken, hoe meer dat effect heeft op producenten en overheden. Net zo lang totdat duurzaamheid, natuurbehoud of circulariteit het standaard ontwerpprincipe zijn geworden. Samen keren we het tij. Zo sta ik er in en hiervoor maak ik mij sterk. Thuis, op mijn werk en waar mogelijk ook voor mijn cliënten.
Kan ik jou hier misschien ook mee helpen?
Een versie van dit artikel verscheen in het Ondernemersbelang.
