Sinds 1 juni 2020, 12:00 uur geldt een nieuwe noodverordening. Deze is vastgesteld door de voorzitter van de veiligheidsregio. Deze noodverordening is een noodverband waarmee de overheid vanwege corona letterlijk de handel en wandel van de mensen in Nederland beperkt. De beperking wordt gemotiveerd vanuit het belang van de publieke gezondheid.
Grondrechten en de noodverordening
Meerdere schrijvers zijn kritisch over de noodverordening. De Raad van State heeft het voorzichtig geformuleerd:
Om grondrechten te mogen beperken moet worden voldaan aan de eisen die de Grondwet en verdragen daaraan stellen. Een belangrijke eis in verdragen is dat beperkingen voldoende duidelijk zijn en noodzakelijk zijn voor het doel dat zij dienen. De Grondwet vereist dat beperkingen steeds herleidbaar zijn tot een specifieke wet in formele zin. Deze eisen zijn cumulatief. Tevens is van belang dat de coronamaatregelen ook grondrechten waarborgen. Zo volgt uit de Grondwet en verdragen dat de overheid het recht op gezondheid en het recht op leven actief moet bevorderen en beschermen.
De Afdeling advisering constateert dat de bevoegdheid om bij een (model)verordening grondrechten ingrijpend te beperken strikt genomen niet aansluit bij de specifieke wettelijke grondslag die de Grondwet eist voor de beperking van grondrechten.
Horeca en terrassen
In deze blog gaan we in op enkele bepalingen uit de noodverordening die van belang zijn voor de horeca en dan met name de terrassen.
Afstand houden binnen en buiten?
Zoals bekend is één van de regels dat we overal afstand moeten houden. De WHO adviseert 1 meter, in Nederland is 1,5 meter volgens het RIVM de veilige afstand.
Op grond van artikel 2.2 van de noodverordening moeten we in publieke ruimten 1,5 meter afstand houden tot elkaar. Publieke ruimte is gedefinieerd als: openbare ruimte en voor het publiek openstaande gebouwen en daarbij behorende erven, alsmede zich daar bevindende vaartuigen en voertuigen, met uitzondering van de zich daarin bevindende woongedeelten. Kennelijk geldt deze verplichting niet in vliegtuigen. Het is ons niet bekend of het virus zich in een vliegtuig anders gedraagt dan in een voertuig. Wij zien het verschil niet, maar dit ter zijde.
Is er een verschil tussen binnen en buiten?
Er zijn inmiddels een aantal publicaties van wetenschappers in binnen- en buitenland die betogen dat de kans op overdracht van het virus in de buitenlucht minimaal is. Het is tegelijkertijd onzeker hoe de overdracht ín gebouwen precies plaatsvindt. Het is onzeker of 1,5 meter afstand houden de kritieke factor is, of dat er andere factoren een rol spelen. Deskundigen adviseren inmiddels heel goed te ventileren bij bijeenkomsten in publieke ruimten. Opvallend is dat het RIVM wel 1,5 meter afstand en strikte hygiëne strikt als voorwaarden stelt, maar aan ventilatie worden hoegenaamd geen eisen gesteld. Wij hebben hier vragen over gesteld aan het RIVM, maar die worden (nog) niet beantwoord.
Het is twijfelachtig (we zeggen het voorzichtig) of gezien de beschikbare kennis en informatie de beperkingen buiten nog wel voldoende duidelijk en noodzakelijk zijn voor het doel dat zij dienen. Wij denken dat de overheid hier (veel) terughoudend(er) in moet zijn.
Dat gezegd hebbende: hoe werkt de afstandsregel in de praktijk?
Winkels en andere publieke ruimten
Wel plexiglas in een winkel
Het bezoek aan een voor het publiek openstaand gebouw (waaronder een winkel) is toegestaan, mits aanwezigen te allen tijde 1,5 meter afstand tot de dichtstbijzijnde persoon kunnen houden (artikel 2.1). In veel situaties is dit niet mogelijk omdat onze gebouwen en onze samenleving er simpelweg niet op ingericht is. Dat probleem heeft men opgelost door plexiglas schermen (ook wel #kuchscherm of #spatscherm genoemd) te plaatsen. Deze functioneren als een barrière voor de overdracht van het virus. Of het effectief is, is niet bekend. Het RIVM denkt dat het een goede barrière vormt. Het wordt dan ook massaal toegestaan, hier zijn voor zover ons bekend geen coronaboetes voor uitgedeeld.
Geen plexiglas op het terras
Stel dat je nu een horecaondernemer bent met een klein terras die graag een beetje omzet wil maken. Kun je dan ook een spatscherm plaatsen? Op grond van de noodverordening mag dit niet. Zowel voor de binnen- als voor de buitenhoreca is het gebruik van een scheidingswand niet toegestaan (toelichting bij artikel 2.1 sub e). Wij vernamen dat cafés met kleine terrassen die geprobeerd hebben de ruimte met schermen te optimaliseren, daarvoor in sommige gemeenten mondeling geen toestemming hebben gekregen (lees: handhaving met coronaboetes als zij daar wel gebruik van zouden maken).
Gelijke gevallen, gelijk behandelen?
Kennelijk acht de overheid het aanvaardbaar om in sommige publieke ruimten de afstandsmaat niet te handhaven, indien er een plexiglas spatscherm tussen deze personen aanwezig is. Er is wat dit betreft naar onze mening in zoverre echter geen grondslag voor het onderscheid tussen winkels, instellingen en horeca (laat staan terrassen in de buitenlucht). Het is niet duidelijk of de verblijfsduur relevant is (en op grond waarvan dat zou zijn).
Wij menen dat het in strijd met het gelijkheidsbeginsel en het verbod op willekeur is (dit zijn algemene beginselen van behoorlijk bestuur) als er in de noodverordening onderscheid wordt gemaakt tussen (bijvoorbeeld) winkels en de horeca als het gaat om het gebruik van spatschermen, in het bijzonder als het gaat om de terrassen.
Een horecaondernemer zal niet op een coronaboete zitten te wachten. Vanwege het strafblad dat daarmee gemoeid is, wat weer effect heeft op bibob-toetsen, is dit riskant. Wij denken dat het wel mogelijk moet zijn om vooraf een (appellabel) besluit uit te lokken over de toepassing van de noodverordening en dit aan de rechter voor te leggen. Desnoods in kort geding.
Hulp nodig?
Robin Link & Caren Schipperus helpen je graag.