Een pandrecht is een veel gebruikt zekerheidsrecht. Met een pandrecht geeft een debiteur aan zijn schuldeiser verhaalsrecht op bijvoorbeeld voorraad van de debiteur of vorderingen die de debiteur heeft op derden. Behalve registergoederen, kunnen alle goederen in beginsel in pand gegeven worden. In deze blog wil ik mij beperken tot pandrechten op vorderingen. Daarmee bedoel ik de situatie dat een schuldenaar vorderingen die hij heeft op derden verpandt aan zijn schuldeiser. Wanneer de schuldenaar dan niet betaalt, kan de schuldeiser deze derden sommeren om aan hem te betalen in plaats van aan de schuldenaar.
Banken en financieringsmaatschappijen zijn grootbezitters van pandrechten. Wanneer zij kredieten verstrekken, dan bedingen zij bij hun klanten pandrechten. Dit pandrecht wordt vaak gevestigd direct bij het aangaan van een financiering. In deze ‘stam’pandakte liggen dan alle basisafspraken van het pandrecht vast.
Voor degene die zekerheid verlangt (zoals een bank of financieringsmaatschap) is het natuurlijk gewenst dat hij zoveel mogelijk vorderingen ‘vangt’ onder het pandrecht. Immers, hoe meer vorderingen er onder het pandrecht vallen, hoe groter de kans dat hij via deze vorderingen zijn uitgeleende geld terugkrijgt.
De wet staat toe dat bij het vestigen van het pandrecht alle vorderingen worden verpand die de schuldenaar op dat moment heeft op derden, alsmede alle vorderingen die voortvloeien uit alsdan bestaande rechtsverhoudingen. Er moet dus een link zijn met het heden. Vorderingen welke absoluut toekomstig zijn, kunnen niet bij voorbaat worden verpand.
Om ervoor te zorgen dat het pandrecht aangevuld blijft worden met vorderingen die ontstaan ná het vestigen van het pandrecht, hebben bankiers de verzamelpandakte bedacht. Dit werkt als volgt.
Bij het aangaan van een financiering wordt een ‘stam’pandakte overeengekomen. In deze akte wordt een pandrecht gevestigd ten behoeve van de bank op alle vorderingen die de schuldenaar heeft op derden. In deze akte wordt tevens een volmacht opgenomen. Deze volmacht houdt in dat de schuldenaar aan de bank een volmacht verstrekt, met welke volmacht de bank namens de schuldenaar aan zichzelf kan verpanden. In de periode na het aangaan van de ‘stam’pandakte, stelt de bank verzamelpandaktes op. In deze aktes verklaart de bank namens de schuldenaar aan zichzelf te verpanden alle vorderingen op derden die zijn ontstaan na het vestigen van de ‘stam’pandakte. De bank tekent de verzamelpandaktes dan zowel voor zichzelf als pandhouder, als voor de pandgever op basis van de volmacht.
Omdat banken vaak veel schuldenaren hebben, gaan zij in de verzamelpandaktes uit van verpanding namens al deze schuldenaren. Dit betekent dat bijvoorbeeld een bank, iedere dag één verzamelpandakte opstelt waarmee zij voor haar gehele debiteurenbestand pandrechten vestigt. Dus slechts één documentje. Deze wijze van verpanding is door de Hoge Raad gehonoreerd. Een handige truc dus van banken om haar zekerheidsrechten op eenvoudige wijze aan te vullen.
Mocht u meer informatie willen over het vestigen van pandrechten en het gebruik van verzamelpandaktes, neemt u dan vrijblijvend contact op met mr. B.E.J. Loeffen.
