Maatregelen die getroffen worden indien sprake is van een inbreuk op IE rechten, zijn zelden duurzaam. Zo kan worden gevorderd dat de inbreukmakende waren uit de markt worden gehaald en worden vernietigd. Dit heeft een grote impact op het milieu.
In deze blog ga ik in op de vraag of er geen duurzamere alternatieven te bedenken zijn, voor deze inbreukmakende goederen, zonder afbreuk te doen aan de belangen van de rechthebbende? Ik bespreek eerst de huidige (gangbare) maatregelen en dan vier (duurzamere) alternatieven. Ik sluit af met een conclusie.
Huidige maatregelen
Goederen waarvan in rechte is komen vast te staan dat zij inbreuk maken op IE-rechten worden standaard teruggeroepen, onttrokken uit het handelsverkeer en opgeslagen om te worden vernietigd. Vernietiging is minder omslachtig en minder kostbaar dan de duurzamere alternatieven. Bovendien wordt met vernietiging eenvoudig, snel en definitief voorkomen dat inbreukmakende goederen opnieuw in het verkeer kunnen worden gebracht. Om die redenen heeft vernietiging vaak de voorkeur. Het brengt echter veel negatieve gevolgen voor het milieu met zich mee. Denk aan de emissies die vrijkomen bij verbranding. Ook het storten van afval is schadelijk.
Het onmiddellijke verbod op verhandeling, de onttrekking aan het handelsverkeer en eventuele opslag zijn direct en indirect slecht voor het milieu. Denk hierbij aan de verspilling van materialen en grondstoffen, de logistiek rond de onttrekking aan het verkeer en de opslag van een enorme hoeveelheid spullen, terwijl de benodigde opslagruimte met name in stedelijk gebied steeds schaarser wordt.
Recycling en upcycling
Recyclen is het vernietigen of ontleden van het product en het gebruiken van de materialen om een nieuw product te maken met dezelfde of mindere waarde. Upcyclen is een vorm van hergebruik waarbij het product geheel of gedeeltelijk intact blijft, maar daaraan waarde of creativiteit wordt toegevoegd, bijvoorbeeld door het een nieuwe functie te geven. Deze vormen van verwerking kunnen echter ook inbreuk opleveren op bestaande IE-rechten. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer de indruk van een commerciële band blijft bestaan of geen sprake is van een andere totaalindruk. De wet- en regelgeving zal op dit punt nodig gemoderniseerd moeten worden. Ook de jurisprudentie zal zich op dit terrein verder moeten ontwikkelen. Recycling, waarbij goederen ontleed worden en de onderdelen aan de recyclingindustrie worden overgedragen, zou een serieuze, duurzame en juridisch haalbare oplossing kunnen zijn.
Het toestaan van de uitverkoop
Uitverkoop van inbreukmakende goederen, kan onderling overeengekomen worden tussen de inbreukmaker en de rechthebbende. Een nadeel van het toestaan van de uitverkoop van de voorraad is dat de inbreukmakende goederen in het handelsverkeer blijven. Er bestaan risico’s voor merkhouders op verwarringsgevaar, reputatieschade of verwatering van het merk.
Ook zal een opgave moeten worden gedaan van de totale voorraad van de inbreukmakende goederen. Het kan voorkomen dat de producten niet voldoen aan de kwaliteitseisen, zoals veiligheid, waardoor uitverkoop in het geheel geen optie is omdat ze schadelijk kunnen zijn voor de veiligheid en gezondheid van consumenten. Dit doet zich o.a. voor bij namaakelektronica of -geneesmiddelen. Hier moet ook rekening worden gehouden met productaansprakelijkheid van de rechthebbende.
Het zal dus niet vaak en niet voor alle producten een reële mogelijkheid zijn. Indien partijen niet tot een minnelijke regeling (kunnen) komen en zich tot de rechter wenden, zal de rechthebbende liever voor definitieve maatregelen gaan ter beëindiging van de inbreuk.
Overhandiging aan de rechthebbende of aan goede doelen
Als de goederen aan de rechthebbende worden overhandigd, kan deze zelf een duurzame oplossing kiezen. Een dergelijke bepaling bestaat al m.b.t. bedrijfsgeheimen[1] en octrooien[2]. Een soortgelijke regel is echter niet te vinden in de IE-wetgeving. De rechthebbende zou afgifte ter vernietiging kunnen vorderen, om de goederen vervolgens niet te vernietigen maar deze te schenken aan liefdadigheidsorganisaties.
Een nadeel van deze optie is dat zowel de lasten als de kosten voor duurzame verwerking of overhandiging aan goede doelen voor rekening komen van de rechthebbende. Ook valt niet te voorkomen dat de inbreukmakende goederen opnieuw in het handelsverkeer worden gebracht, met alle risico’s van dien. Om aansprakelijkheid te voorkomen kan een disclaimer die elke indruk van een commerciële band wegneemt mogelijk een optie zijn.
De-branding en re-branding
Het verwijderen van het onderdeel dat inbreuk maakt op bijvoorbeeld het merken- of modelrecht kan een duurzamer alternatief zijn voor vernietiging van het gehele product. Zo ligt het voor de hand dat het verwijderen van het inbreukmakende teken de merkinbreuk wegneemt. Dit is volgens Europese regelgeving echter niet voldoende om het in het verkeer brengen van de goederen toe te laten. Het verwijderen is ook niet altijd mogelijk, bijvoorbeeld in het geval van vormmerken. Na verwijdering kan het product bovendien nog steeds inbreuk maken op bijvoorbeeld auteurs- of modelrechten.
Met betrekking tot originele producten levert het verwijderen van een merk evenzeer inbreuk op. Uit de rechtspraak valt (nog) niet af te leiden of dat de- en re-branding inbreukmakende handelingen zijn. Indien dat zo zou zijn, kan op de verwijdering van het merk alsnog vernietiging van de betreffende goederen volgen.
Conclusie
Er zijn duurzamere alternatieven voor onttrekking, opslag en vernietiging voor handen bij IE-inbreuken. Er is nog geen regelgeving die daartoe verplicht. Welk alternatief de voorkeur heeft, hangt met name af van de aard van de inbreuk en de aard van de goederen. De duurzamere alternatieven hebben wel als nadeel dat de kosten vaak hoger zijn, dan de kosten van vernietiging. Volgens de regelgeving zijn de kosten gemoeid met de maatregelen ter beëindiging van de inbreuk voor rekening van de inbreukmaker. Er is mij nog geen rechtspraak bekend, waarin dergelijke (meer)kosten voor duurzamere verwerking, ten laste van de inbreukmaker zijn gebracht.
Wilt u hier meer over weten?
[1] art. 12 lid 3 van de Richtlijn bescherming bedrijfsgeheimen
[2] art. 70 lid 7 ROW
