In de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) is bepaald dat een ondernemer verplicht is om een Ondernemingsraad (OR) in te stellen als er ten minste 50 personen werkzaam zijn in die onderneming. Hoe moet dat eigenlijk? Waar begin je als ondernemer?
In deze blog leg ik uit hoe dit gaat. Voor een compleet overzicht, kan je dit draaiboek downloaden.
Rol Ondernemingsraad
De verplichting tot het oprichten van de OR rust op de ondernemer, vaak de werkgever. De OR heeft een rol in het overleg van de werkgever met de werknemers en de vertegenwoordiging van de werknemers tegenover de werkgever. De gedachte hierachter is dat dit ten goede komt aan het goed functioneren van de onderneming.
Oriëntatiefase
Voordat je besluit tot actie, raad ik aan om de kaders uit te zetten. Binnen welke onderneming of ondernemingen moet een OR worden ingesteld? Wat wordt de omvang van de OR? Welk budget stellen wij beschikbaar? Buiten de wettelijke plicht, waarom vinden wij het nog meer van belang om een OR op te richten? Wat zijn de voor- en nadelen?
Hierbij kan je een specialist inschakelen om met jou mee te denken en te adviseren over de wettelijke regelgeving. Ik help jou hierbij graag!
Werknemers
Voor het aantal van 50 werknemers, gaat het om werknemers die in de regel bij de werkgever werkzaam zijn. Alle werknemers tellen mee, zowel fulltimers als parttimers, zowel vaste krachten als bepaalde tijd krachten. De bestuurder van de onderneming telt niet mee.
Als uitzendkrachten ten minste 15 maanden in de onderneming werkzaam zijn, tellen zij ook mee als werknemer. Tot slot worden ook werknemers die door werkgever elders zijn gedetacheerd gerekend tot de groep werknemers.
Wie mogen lid worden van de Ondernemingsraad?
Verkiesbaar tot lid van de OR zijn werknemers die minimaal 3 maanden in de onderneming werkzaam zijn. Uitzondering hierop zijn de uitzendkrachten, omdat zij pas na 15 maanden tot de groep werknemers behoren.
De OR bestaat alleen uit gekozen leden. De ondernemer zelf of de bestuurder die rechtstreeks de hoogste zeggenschap uitoefent, kan geen plaatsnemen in de OR.
Wie mogen stemmen?
De drempel om kiesgerechtigd te zijn, is dezelfde drempel als hiervoor genoemd: de werknemer moet minimaal 3 maanden in de onderneming werkzaam zijn. Het peilmoment (hoe lang is iemand in dienst?) ligt op de verkiezingsdatum.
Voorlichting en voorbereidingscommissie
Het is van belang om het personeel tijdig en duidelijk te informeren. Informeer de werknemers over het oprichten van de OR, het doel, de taken en bevoegdheden van een OR en leg uit hoe de verkiezingen zullen verlopen. Dit kan in een voorlichtingsbijeenkomst, waarna het ook goed is om de werknemers via nieuwsbrieven op de hoogte te houden.
Vaak werkt een werkgever vervolgens met een voorbereidingscommissie. De voorbereidingscommissie heeft als doel het voorbereiden en instellen van de OR, in samenspraak met de werkgever. Het verdient aanbeveling dat leden van de voorbereidingscommissie een afspiegeling van het bedrijf te zijn, dat ze geïnteresseerd zijn in medezeggenschap en het vertrouwen van het personeel hebben.
Tot de taken van de voorbereidingscommissie behoren onder andere: het opstellen van het Voorlopig Reglement, informeren van werknemers, contact onderhouden met werkgever en het organiseren van de eerste verkiezing.
Vakbonden
Vakbonden kunnen een rol spelen bij het instellen van een OR. De werkgever moet inventariseren welke vakbonden actief zijn binnen de onderneming en hoeveel werknemers lid zijn van een vakbond.
Voor zover een vakbond actief is en kiesgerechtigde leden in de onderneming heeft, heeft zij het recht om kandidaten voor te dragen en gehoord te worden over het Voorlopig Reglement.
Voorlopig Reglement
Voorafgaand aan het instellen van de OR rust op de werkgever de verplichting om een zogenoemd Voorlopig Reglement op te stellen. Dit Voorlopig Reglement bevat de basis voor de eerste OR-verkiezingen. Voor de inhoud van het Voorlopig Reglement moet de werkgever keuzes maken over onder andere de stemmingswijze, het aantal leden van de OR, de zittingsduur en de voorlopige werkwijze van de OR.
Dit reglement wordt vervangen door het definitieve reglement dat door de eenmaal opgerichte OR wordt opgesteld.
Organiseren verkiezingen
Het slotstuk is dat de verkiezing van de OR-leden plaatsvindt. Een 10-stappenplan hiervoor heb ik opgenomen in het draaiboek.
Na de verkiezingen
Als de stemmen zijn geteld en eventuele bezwaren zijn gepareerd, dan zijn de OR-leden gekozen en kunnen zij aan de slag met hun taken en bevoegdheden.
De OR kiest uit zijn midden een voorzitter en één of meer plaatsvervangende voorzitters. Daarnaast zal de OR het definitieve OR-reglement moeten vaststellen.
Publicatie namen Ondernemingsraad-leden
De OR moet ervoor zorgdragen dat de namen en functies van de OR-leden blijvend worden vermeld op een plaats die vrij toegankelijk is voor alle in de onderneming werkzame personen, op zodanige wijze dat daarvan gemakkelijk kennis kan worden genomen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan intranet.
Zittingsperiode
OR-leden hebben in beginsel, gezamenlijk, een zittingsperiode van 3 jaar. De OR hiervan binnen de wettelijke kaders afwijken. Zo is een zittingsperiode van 2 tot 4 jaar mogelijk en kan de OR bepalen dat om de 2 jaar de helft aftreedt.
De eerste verkiezingen worden geregeld door de werkgever, maar de opvolgende verkiezingen voor OR-leden worden uitgezet door de zittende OR. Uiteraard in overleg met de werkgever.
Ontslag Ondernemingsraad-lid
OR-leden hebben vergaande ontslagbescherming: ontslag van een OR-lid is alleen mogelijk als de reden voor het ontslag geen verband houdt met het OR-lidmaatschap.
Wanneer een lid van de OR zelf ontslag neemt, eindigt van rechtswege zijn lidmaatschap van de OR. Op dat moment ontstaat er een vacature voor een nieuw OR-lid.
Einde Ondernemingsraad
Als een OR is ingesteld en het aantal werkzame personen daalt tussentijds onder de 50, dan houdt de OR niet direct op te bestaan.
Blijft het aantal werknemers onder de 50, dan houdt de OR automatisch op te bestaan na het eindigen van de lopende zittingsperiode.
Heb jij vragen over het instellen van een OR? Of wil je graag dat iemand meedenkt en met jou spart over de OR en het belang daarvan voor jouw onderneming? Neem dan contact op met onze arbeidsrechtspecialist Linda Jacobs.